Pierwsze ślady osadnictwa na obszarze Izniku pochodzą z ok. 1000 r. p.n.e. Miasto rozwinęło się za czasów panowania Aleksandra Wielkiego, a jeden z jego dowódców, Lizymach, nadał miastu nazwę Nicea (w ten sposób oddał cześć swojej żonie Nice). W I w. p.n.e. Nicea wraz z przyległym obszarem została włączona w granice Cesarstwa Rzymskiego. Panowanie Rzymian było jednak dla miasta okresem wielkiej prosperity, kolejni cesarze dbali o jego rozwój, umacniali mury obronne, wznosili świątynie, publiczne łaźnie i teatry. Ogromną rolę odegrała Nicea w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, ponieważ to właśnie tutaj miały miejsce dwa bardzo ważne sobory. Pierwszy z nich zebrał się w 325 r. na polecenie Konstantyna Wielkiego. Na soborze potępiono arianizm oraz przyjęto obowiązujące do dziś wyznanie wiary, nazywane „Credem nicejskim”. Na drugim soborze w 787 r. odniesiono się do problemu obrazoburstwa i stwierdzono, że kult obrazów nie jest bluźnierstwem> Zezwolono tym samym na tworzenie przedstawień Matki Boskiej, Jezusa i licznych świętych.

Ponownie Nicea znalazła się w centrum ważnych wydarzeń z pocz. XIII w., gdy Konstantynopol zajęty został przez krzyżowców. W latach 1204 – 1261 cesarze bizantyjscy zasiadali na tronie tzw. Księstwa Nicejskiego, a pierwszy, zbiegły z Konstantynopola cesarz Teodor I Laskaris został nawet po śmierci pochowany na terenie Nicei. Niecały wiek później miasto zostało zdobyte przez Orhana, syna Osmana – założyciela dynastii osmańskiej. Jednak ponowny rozkwit Iznika przypadł dopiero na I poł. XVI w. W 1514 r. sułtan Selim I Okrutny zajął perskie miasto Tabriz, które słynęło z wyrobu doskonałych produktów ceramicznych. Sułtan przesiedlił wszystkich artystów właśnie do Iznika i tym samym zapoczątkował w mieście tradycję produkcji znakomitych, błękitnych płytek fajansowych. Przez blisko dwa wieki Iznik dostarczał płytki do okładania ścian wspaniałych osmańskich pałaców i meczetów. Z pocz. XVII w. na polecenie sułtana Ahmeta I, izniccy rzemieślnicy wyprodukowali ponad 20 tys. płytek w 50 różnych wzorach do ozdoby elewacji Błękitnego Meczetu w Istanbule. W następnych wiekach produkcja płytek została przeniesiona także nad Bosfor i do Tunezji, wskutek czego Iznik utracił swoją dominującą w tym zakresie pozycję. Mieszkańcy Iznika pamiętają jednak o tradycjach ceramicznych swojego miasta i na nowo starają się ożywić przemysł ceramiczny. Warto dodać, że XVII i XVIII-wieczne wyroby ceramiczne z Iznika to cenne antyki i dlatego zabronione jest ich wywożenie poza granice Turcji.

Dziś Iznik jest niewielkim miastem, zamieszkanym przez niecałe 20 tys. ludzi. W linii prostej Iznik od Istambułu dzieli jedynie 90 km, ale droga znad Bosforu do Izniku wokół zatoki Izmit liczy ponad 200 km. Iznik może się poszczycić kilkoma wspaniałymi zabytkami. Wokół miasta wznoszą się solidne mury obronne z czasów rzymskich i bizantyjskich. Do środka prowadzi natomiast kilka bram, z których najbardziej okazała jest Lefke Kapisi. Znajduje się ona po wschodniej stronie Kiliçaslan Caddesi, czyli głównej arterii miejskiej biegnącej ze wschodu na zachód. Lefke Kapisi to budowla trójprzelotowa, która wzniesiona została z pocz. II w. przez prokonsula Plancjusza Warusa. Za bramą zobaczyć można także rzymski akwedukt oraz zabytkowe muzułmańskie grobowce. Na szczególną uwagę zasługuje też w Izniku bazylika Aya Sofia, w której miał miejsce sobór 787 r. Budowla wzniesiona została w VI w. za czasów panowania cesarza Justyniana, kilkukrotnie jednak ulegała zniszczeniu. W 1065 r. legła ona w gruzach wskutek trzęsienia ziemi. W I poł. XIV w. odbudowaną świątynię Turcy Osmańscy przekształcili na meczet, ale i ta budowla została zniszczona na skutek pożaru w XVI w. Budowla, którą dziś możemy oglądać, to dzieło wybitnego osmańskiego architekta Mimara Sinana. Świątynia jest ozdobiona fajansowymi płytkami lokalnej produkcji.